انواع نان های محلی روستای کلاته بالا

در روستای کلاته بالا متناسب با فصل یا نوع غذا ، نان های متنوعی پخت می گردد که در این پست اشاره ای به انواع نان های محلی می شود امید است مورد توجه  قرار گیرد.

نان قرص :به این نوع نان ، نان گندم هم می گویند ولی به خاطر اینکه شکل این نوع نان در قدیم به صورت دایره بوده به آن قرص می گفتند .نان قرص از آرد گندم تهیه می گردد و بیشترین مصرف را در بین مردم روستا دارد .شکل نان قرص شبیه نان های تافتون یا خراسانی که در تهران پخت می گردد است ولی از نظر عطر و بو و همچنین مزه ،بسیار متفاوت است .

نان پتیر:( فتیر ) در روستای کلاته بالا چنانچه خمیر نان خوب فرآوری نشود به آن نان پتیری می گویند و به خاطر اینکه در این نوع نان از خمیر مایه استفاده نمی کنند به آن  پتیر می گویند . پتیر نانی است دایره ای شکل به قطر حدود 25سانتی متر و ضخامت 3الی 5سانتی متر .در خمیر این نوع نان از روغن، بذر گیاهان داروئی(شوید،زیره،بادیان و..) و سبزی استفاده می کنند به همین خاطر نانی است بسیار خوش مزه و مردم روستا، پتیر به عنوان صبحانه  می خورند.پتیر به خاطر اینکه خمیر مایه ندارد نانی است به اصطلاح محلی سنگین (دیر هضم) بنا به تجربه مردم حتما شوید به خمیر آن اضافه می کردند تا هم خوش بو شود و مشکل چربی خون برطرف می شد.از انواع پتیر می توان به پتیر روغنی ، پتیر جزغاله دار(دنبه ٔ برشته شده) و پتیر سوزی دار(سبزی های مخصوص) نام برد.

نان تفتو(تافتون) : تافتون نانی است به قطر 30الی 40سانتی متر و ضخامت حدود 3سانتی متر .در خمیر تافتون از شوید ،بادیان ،زیره وزردچوبه استفاده می کنند .نان تافتون ماندگاری زیادی دارد به همین خاطر در مسافرت از آن به عنوان غذا استفاده می کنند .در ضمن تافتون نان خاصی است چون در چهاردهم ماه شعبان که به آن  روز برات  می گویند تمام مردم روستا در این روز به قبرستان می روند ودر مزار درگذشتگان فاتحه می خوانند بعد از قرائت  فاتحه بازماندگان ، تافتون را که به تکه های کوچک تقسیم شده بین مردم تقیسم می کنند . همچنین تافتون به عنوان صبحانه کامل و همراه با  انواع اشکنه ها ،مصرف می کنند .

کماچ :نانی است به قطر 40الی 50سانتی متر و ضخامت 7الی 10سانتی متر.کماچ را با قروت (کشک) به عنوان نهار یا شام  می خورند و از کماچ غذایی با عنوان چکمال درست می کنند که دهن آدم با گفتنش آب می افتد.

کماچ قلفی : کماچ قلفی با کماچ بسیار متفاوت است و به خاطر نوع پخت آن (در ظرفی مسی) به آن  کماچ قلفی می گویند .کماچ قلفی را به عنوان صبحانه یا میان وعده غذایی مصرف می کنند.

 جوین : جوین یا نان جو ، نانی است که از آرد جو تهیه می شود و به عنوان نهار یا شام همراه با کشک (قروت) آن را میل می نمایند.

نان روغنی : نان روغنی را به عنوان صبحانه یا میان وعده غذایی مصرف می کنند

نان سوزی دار(سبزی دار): نانی است شبیه نان روغنی ولی در خمیر آن از سبزی خاصی استفاده می شود .

نان زجفیلی : در اصل یک نوع شیرنی محلی است که در خمیر آن از زنجبیل وشکر استفاده می کنند وبه عنوان میان وعده غذایی میل می شود .نان زنجفیلی نانی است به قطر 10الی 20سانتی متر وضخامت 2سانتی متر با ماندگاری بسیار بالا

نان گاورسی : این نوع نان از دانه ای شبیه ارزن تهیه می گردید وچون در خرداد ماه معمولا ذخیره گندم مردم روستا تمام می شد، و گاورس زود تر برداشت می شود تا برداشت گندم معمولا از نان گاورسی  تغذیه می کردند.

نان چلپک :به چلپک نان روغن جوش هم می گویند در قدیم بعد از اینکه روغن منداب می گرفتند از این نوع نان تهیه می کردند در بعد از پیروزی انقلاب برای اولین باری که مردم روغن مایع از طریق تعاونی دریافت نمودند نیز این نوع نان زیاد تهیه می شد .

نان کلوچ : چنانچه خمیر آرد از دیواره تنور بیافتد به آن کلوچ می گویند .کلوچ را عموما به گوسفندان می دهند چون تمام کناره های آن در بین آتش می سوزد ولی تا جایی که می شد از آن مصرف می کردند.

توجه: مطلب اختصاصی از وبلاگ روستای کلاته بالا

هر گونه کپی برداری وانتشار با ذکر منبع بلامانع است

نان محلی روستای کلاته بالا

نان از روزگاران قدیم تاکنون از اصلی ترین قوت مردم روستای کلاته بالا بوده است . نانهای محلی روستای کلاته بالا از بهترین آرد سبوس دار تهیه مي‌شود و با خميرمايه ، بدون استفاده از جوش شيرين توسط بانوان روستا  که به حق  خبازان  ماهری هستند ، فرآوري مي گردد . از آنجایی که نان های محلی  به خاطر نوع آردی که از گندم های دیم و ارگانیک و همچنین در تنور با حرارتی ملايم و یکنواخت پخته می شود از سالم‌ترين نان ها هستند. و همواره از جایگاه  خاصی برخوردار است.بطوری که اگر مردم روستای کلاته بالا یک تکه نان هر چقدر هم کوچک باشد را در بین راه یا کوچه ببینند آن را برداشته زیارت می کنند(بر نان بوسه زده و پیشانی بر آن می گذارند)ودر مکانی که حیوانات بتوانند از آن تغذیه کنند می گذارند چون بر این باورند که نان برکت خداست و بی احترامی به آن خیر و برکت را از خانه می برد .
در ضمن بخش قابل توجهی از املاح ،پروتئین،ویتامین ،فیبر وبطور کلی انرژی مورد نیاز مردم روستا از نان تامین می گردد.

مقایسه نان های محلی با نان هایی که در شهر تهیه می شود

نان های محلی روستای کلاته بالا به دلایل ذیل از کیفیت بسیار بالایی نسبت به نان های شهری بر خور دار است .

1-   نوع گندمی که در روستای کلاته بالا برداشت می شود به علت دیم بودن و نوع آب وهوا از کیفیت بیشتری برخوردار است

2-   قبل از آرد گردن گندم آن را می شویند و مجدد خشک می کنند پس از نظر بهداشتی آرد سالمی را در اختیار دارند.

3-   نان های محلی روستای کلاته بالا از آرد کامل یا همان آرد سبوس دار تهیه می شوند پس نسبت به نان هایی که از آرد سفید تهیه می شوند ،بسیار مغذی بوده و از ارزش غذایی بالایی بر خوردار است .

4-   به خاطر خبازان ماهر و همچنین استفاده از خمیر مایه ارگانیک ،نان های محلی از عطر و بوی خاصی برخوردار بوده وماندگاری بهتری دارند همچنین هضم این نوع نان ها برای دستگاه گوارش بسیار آسان است (بجز کماچ و پتیر)

5-   به لحاظ نوع پخت ،کیفیت نان محلی بسیار بالاست(حررات ملایم ویکنواخت بدور از شعله مستقیم آتش)

دلایل کیفیت پایین نان های شهری

1-   گندم هایی که بصورت آبی کاشته می شوند امکان سن زدگی آن بیشتر است و آرد این نوع گندم ،گلوتن کمتری دارد که از ارزش غذایی آن می کاهد .

2-   نان های شهری عموما از آرد سفید تهیه می شوند که دارای فیبر پایینی است و از ارزش غذایی نان می کاهد .

3-   بعضی از شاطر ها کم تجربه بوده وپخت نان بخوبی صورت نمیگیرد و بخصوص کسانی که کار تهیه خمیر را بعهده دارد کم تجرگی آنها مشهود است

4-   متاسفانه هنوز در بعضی از نانوایی ها از جوش شیرین که ممنوع شده استفاده می کنند که این کار کیفیت نان را پایین می آورد .

5-   بعضی از کار خانجات آن طور که باید و شاید بهداشت را رعایت نمی کنند.(تجربه شخصی)

اصولا آردهایی که در کارخانجات حومه تهران تهیه می شود به شرح ذیل می باشد

الف – آرد کامل یا آرد سبوس دار :این نوع آرد مخصوص نان سنگک می باشد  .

در اینجا لازم است خاطره ای را بیان کنم تا متوجه کیفیت پایین نان های شهری حتی نان سنگک که می بایست از آرد سبوس دار تهیه گردد شوید .هفته گذشته بر سر در نانوایی سنگکی نوشته شده بود در نانوا نان سنگکت سبوس دار تهیه می گردد .اندکی گیج شده بودم آخه اگر  نان سنگک  از آرد کامل تهیه می شود دیگر این نوشته چه معنی دارد به نانوایی رفتم تا نان بخرم دیدم که نان ها از آرد سفید تهیه می شود وقتی که به خمیر گیر گفتم که این آرد سفید است او یک لیوان سبوس داخل ماشینی که خمیر را عمل می اورد ریخت وگفت پس این اگر سبوس نیست چیه است؟ لبخندی زدم و گفتم خوب شد معنی  آرد سفید و سبوس دار را فهمیدم .

ب – آرد 2صفر یا همان آرد خبازی که مخصوص نان لواش وتافتون است این نوع آرد داری مقدار  کمی سبوس است

ج- آرد 3صفر یا آرد ستاره که مخصوص نان بربری است این نوع آرد درصد خیلی کمی سبوس دارد

د- آرد 4صفر یا همان آرد نول که از مغز گندم تهیه می شود  و مخصوص شیرنی پزی و ماکارانی است و اصلا سبوس ندارد.

پس با توضیحات فوق متوجه می شویم که بیشتر نان ها فاقد سبوس یا دارای مقدار خیلی کمی سبوس هستند و همچنین گلوتن پایین تری نسبت به آرد های محلی هستند که  از ارزش غذایی این نوع نان ها کاسته می شود در عوض سبوس که دارای فیبر بسیار بالایی است به دامداری ها فروخته می شود

مطلب اختصاصی از وبلاگ روستای کلاته بالا 

توجه : هر گونه انتشار وکپی با ذکر منبع بلامانع است